Mali-missie nog druk met opbouw

Een maand te laat arriveren vandaag de Nederlanders in Gao. Werken voor de VN blijkt veel
lastiger dan gedacht.

Van onze verslaggeefster Natalie Righton 

De voorbereiding van de Nederlandse missie in het Afrikaanse Mali verloopt stroever dan Defensie had gedacht. Door tegenslagen zijn de militairen die er vandaag arriveren voorlopig druk met het opbouwen van het kamp, het uitpakken van containers en het verkennen van de omgeving. Het echte werk, inlichtingen verzamelen over terroristen, begint pas na de zomer, vermoedelijk in oktober. Nederland stuurt ongeveer 450 militairen naar Mali, onder wie 90 commando’s en 70 analisten en inlichtingenfunctionarissen.

Aanvankelijk zouden zij in maart afreizen. De voornaamste reden voor de moeizame start is de bureaucratische molen die militairen moeten doorlopen om spullen aangeleverd te krijgen in Mali. De missie valt onder het commando van de Verenigde Naties. Volgens hun regels moeten grote transportklussen openbaar worden aanbesteed, een tijdrovende procedure. Vervolgens moet materieel duizenden kilometers over slechte wegen naar het kamp in de noordelijke stad Gao worden vervoerd. Ook dat gaat langzamer dan gedacht.

‘Er is geen recht stuk hout te krijgen in Mali. Dus dat spul moeten we importeren om het kamp op te bouwen’, vertelt een betrokkene. 'Bij de Afghanistanmissie reed je een lading hout naar de Rotterdamse haven. Daar lag altijd wel een schip van een NAVO-bondgenoot om het mee te verschepen. Je regelde en betaalde het vervoer dus zelf. Van de VN moet zo'n klus aanbesteed worden. Dan kunnen commerciële bedrijven bieden om het hout naar Mali te brengen. Het komt er wel, maar het duurt allemaal een stuk langer.'

Defensie bevestigt dat ‘het transport onder VN-verantwoordelijkheid valt. Een schip moet door de VN besteld worden. En ja, dat gaat via openbare aanbesteding’, aldus een defensiewoordvoerster. Volgens haar komt de missie daardoor niet in de problemen en is er alleen ‘enige vertraging’.

‘Als vertrekdata steeds worden uitgesteld, is dat lastig voor de militairen, maar ook voor hun familie. Je richt je toch op zo’n vertrek- en terugkeerdatum’, zegt voorzitter Anne-Marie Snels van de militaire vakbond AFMP. ‘Velen zijn nu blij dat ze weten waar ze aan toe zijn.’ Volgens Jean Debie, van de militaire vakbond VBM, voelen de militairen die naar Mali gaan zich ondanks de vertraging ‘goed voorbereid’.

Medische helikopters
De missie kampt met meer opstartproblemen. De leider van de VN-missie, Bert Koenders, heeft zijn twaalfduizend manschappen nog niet bijeengesprokkeld. Wat voor gevolgen dit mogelijk heeft voor de Nederlandse inzet is nog onduidelijk.

Ondertussen doen de Fransen niet wat ze hadden beloofd: Nederland helpen met medische evacuatie als er gewonden zijn. De Franse medische helikopters blijken een paar dagen per maand elders in Mali actief, waardoor ze Nederlanders dan niet kunnen helpen. De VN beschikken ook over andere medische helikopters, maar die zijn niet inzetbaar onder gevechtsomstandigheden en kunnen ‘s nachts niet landen in open terrein.

Nederland heeft daarom eind maart besloten drie Chinook transporthelikopters naar Mali te sturen om de eigen medische evacuatiecapaciteit te garanderen, voor onder anderen de commando’s die in gevaarlijk, afgelegen gebied gaan werken. De Chinooks zijn in oktober volledig operationeel.

Vanwege beschietingen in Gao, de stad waar Nederlanders zijn gelegerd, is half april besloten de militairen binnenkort niet meer in tenten, maar in containers te huisvesten die bestand zijn tegen raketinslagen. Defensie verwacht dat de frequentie van de beschietingen zal toenemen, al wordt de kans dat een raket in het kamp belandt, klein geacht. De beschermende containers zijn nog niet gearriveerd.

De kosten van het sturen van de Chinooks en containers zijn ruim 58 miljoen euro. Dit kan nog oplopen omdat water, voedsel en infrastructurele werkzaamheden duurder uitvallen dan verwacht. Defensie denkt de extra kosten binnen het budget te kunnen opvangen. In totaal kost de missie ruim 215 miljoen euro tot eind 2015.

Het is voor het eerst sinds lange tijd dat Nederland weer een grote missie uitvoert in VN-verband. De samenwerking verloopt daardoor minder soepel dan met de NAVO.

Artikel uit de Volkskrant van 23 april 2014